Talennet Portugees

Fernando geboren op 13 juni 1888 in Lissabon, Portugal, overleden 30 november 1935 in Lissabon was een Portugese schrijver, dichter en filosoof. De meeste van zijn literaire werken werden postuum gepubliceerd. Zijn grootheid is geleidelijk erkend en zowel José Saramago (1998) als Gao Xingjian (2000) noemden Pessoa in hun lezing bij het ontvangen van de Nobelprijs voor de Literatuur.

Leven en werk
Pessoa werd geboren in een welgestelde familie in Lissabon. Na de dood van zijn vader en jongere broer en het hertrouwen van zijn moeder verhuisde hij als kind naar Durban, Zuid-Afrika, destijds een Britse kolonie. Hij leerde Engels naast het Portugees spreken en las al op jonge leeftijd een enorme hoeveelheid literatuur. Op 17-jarige leeftijd keerde hij terug naar Portugal om aan de universiteit van Lissabon te studeren. Daar kwam hij in contact met een kring van jonge, vernieuwende schrijvers en kunstenaars en leverde hij bijdragen aan avant-garde tijdschriften.

Pessoa leefde als een teruggetrokken handelscorrespondent en vertaler, in dienst van verschillende bedrijven. Hij schreef aanvankelijk poëzie in het Engels en liet en deel van zijn werk publiceren, maar kreeg daar weinig aandacht voor. Slechts één boek werd gepubliceerd in het Portugees tijdens zijn leven, Mensagem ('Boodschap'), in 1934. Toen hij in 1935 stierf aan acute pancreatitis stierf, vonden zijn nabestaanden nog meer teksten: 27.543 stuks, gesorteerd in enveloppen in een houten kist. De publicatie begon in 1943.

In zijn schrijven creëerde Pessoa een aantal fictieve personages, bekend als heteroniemen. Elk met hun eigen persoonlijkheidskenmerken en literaire stijlen. De belangrijkste zijn Alberto Caeiro, Álvaro de Campos, Ricardo Reis en Bernardo Soares. Ricardo Reis werd later de hoofdpersoon van José Saramago's roman Het Jaar dat Ricardo Reis Stierf.

Pessoa's heteroniemen
Pessoa creëerde ongeveer zeventig verschillende heteroniemen of auteursidentiteiten. De meest prominente zijn de herder Alberto Caeiro, de modernist Álvaro de Campos en de levensgenieter Ricardo Reis. Deze heteroniemen moeten niet worden opgevat als pseudoniemen. Verschillende literatuurwetenschappers beschouwen Caeiro, Campos en Reis als onafhankelijke tekstuele werelden die draaien rond een obscuur centrum dat "het afwezige zelf" wordt genoemd. Daarentegen vertoont de boekhouder Bernardo Soares enige gelijkenis met de echte Pessoa.

Muurgedicht in Leiden
Sinds 1993 is het gedicht Às vezes... van Álvaro de Campos, een van de vele heteroniemen van Pessoa, als muurgedicht tentoongesteld aan de Vliet 46, hoek Kampersteeg, in Leiden.